Al jaren ben ik bezig met antroposofie, maar het Maria Lichtmis feest ken ik pas een paar jaar, doordat we dat samen met ons dochtertje gingen ervaren bij de biologisch-dynamische boerderij De Kromme Lepel. Daarna ben ik mij er pas in gaan verdiepen wat voor feest het is. Het is duidelijk dat dit niet alleen een antroposofisch feest is, maar dat het al veel langer werd gevierd met en zonder religieuze achtergrond. Dat is niet voor niks.

Vanuit de antroposofie is dit feest belangrijk omdat Maria Lichtmis het laatste lichtfeest is. Het eerste lichtfeest begint op 11 november bij Sint Maarten waar we het licht van onze lantaarns naar binnen brengen. Dat is het moment dat de warmte en licht van de nazomer toch echt voorbij is en we dik in de herfst zijn. Kou, wind en regen zijn steeds meer aanwezig, waardoor het van jezelf vraagt om naar binnen te gaan. Letterlijk binnen in je huis zijn, maar ook aandacht schenken aan jezelf en wat je bezig houdt met onderwerpen die in jouw leven belangrijk zijn zonder dat je zoals vaak in de zomer, wordt afgeleid door wat er buiten gebeurd. Het meest bekende lichtfeest is het Kerstfeest, daarna komt het drie Koningenfeest en Maria Lichtmis is de laatste.

Maria Lichtmis is zo’n moment dat er ondanks de kou en donkerte toch beetje bij beetje steeds meer licht in de ochtenden en avonden komt. Toch is het nog steeds winter en moeten we nog steeds ons best doen om ons eigen licht van binnen brandend te houden. Dat wil zeggen dat je echt vanuit jezelf in beweging moet blijven om te gaan doen wat in jouw leven nodig is en dat gaat niet vanzelf. Maria Lichtmis is het laatste lichtfeest, omdat daarna steeds meer het licht van buiten weer bij ons binnenkomt.

Dit feest is de kanteling van winter naar lente. Ik had me nooit beseft dat dat al begin februari begint. Voor mij voelt dat nog echt als winter, maar ik zie het aan mijn dochtertje. In de winter zie je haar weinig buiten spelen in het bos, tenzij er sneeuw is, maar vanaf februari is ze ineens weer actief buiten. Dat is niet voor niks, want kinderen zijn zo met de natuur en de geestelijke wereld verbonden dat zij dit gewoon voelen.

Vanuit de antroposofie is met Maria Lichtmis op 2 februari het moment dat we moeder aarde helpen om de natuurwezens die de natuur verzorgen weer wakker te maken, uit hun winterslaap te halen om weer langzaam te wennen dat het buiten lichter wordt en langzaam wat warmer wordt. Het is een feest dat hoop geeft dat het uiteindelijk weer lente gaat worden. En als je goed kijkt, dan komen er al sprietjes her en der uit de donkere grond, zoals de sneeuwklokjes die meteen wat lichtheid brengt in de natuur.

Daarnaast is Maria Lichtmis ook bij de Katholieken het feest dat we net zo rein worden als Maria.

Februari is dan ook het begin van de vastentijd, waar onze Vastenavond in Bergen op Zoom en carnaval in de rest van Brabant en Limburg ook mee te maken heeft. In de vastentijd reinigen we ons lichaam en onze geest. Ook de natuur reinigt zichzelf in deze periode.

Het Latijnse woord ‘feruare’ betekent reiniging en verliezen de bomen hun dode takken (vandaar dat men februari ook sprokkelmaand noemt), want daarna gaan de sappen van de bomen en planten weer omhoog stromen. Dus voordat dit feest begint ruim je eerst je huisje op, waar iedereen uit het gezin zijn taak heeft.

Maria Lichtmis met (kleine) kinderen

Maria Lichtmis is een feest wat leuk is om te vieren met kinderen (maar ook gewoon met grote mensen onder elkaar). Met kleine kinderen kun je de natuurwezens wakker stampen door belletjes om hun enkels te doen. Of samen met ze je eigen licht naar buiten brengen door drijvende kaarsjes. Maak van restjes kaarsjes een nieuw kaarsje in een walnootje dat je eerst laat drijven in een schaal met water tijdens het eten. Daarna breng je het naar buiten, zodat je je eigen licht de natuur inbrengt voor extra warmte en voor groeikracht om zo te laten zien dat de dagen weer langer worden en de aarde wakker mag worden. En tenslotte hoort het eten van pannenkoeken erbij. Want die zijn net zo rond en hebben het goudgele licht van de zon. Maria Lichtmis is dan ook het laatste feestelijk diner met kaarslicht in de winter.

Tot slot kan ik vertellen dat 2 februari voorheen de dag van Vrouw Holle was. In dit sprookje van Grimm volgen we een vlijtig meisje dat na een val in de put en broodjes op tijd eruit heeft gehaald en appeltjes heeft geplukt, hard aan het werk mag bij Vrouw Holle voor het opruimen en schoonmaken en het dekbed van Vrouw Holle stevig mag opschudden, zodat de veren rondvliegen en sneeuwvlokken worden op onze aarde. Het meisje was eerst gaan helpen omdat ze het thuis niet zo goed had en dit een mooie taak bij Vrouw Holle was om te doen, niet beseffend dat zij voor de hele mensheid iets goeds bracht.

Het feest van Maria Lichtmis is misschien het minst gevierde feest dat er is, maar het is een prachtig moment om wakker te worden voor de natuur om je heen en waar je zelf op dat moment staat.  

 

 

 

 

 

In diepten van de winter

Wordt warm het ware geestelijke zijn;

Het geeft de wereld-schijn

Door hartekrachten zijn bestaansmacht;

De wereld-kou weerstaat steeds sterker

Het zielsvuur binnenin de mens.

Boek Antroposofische weekspreuken Lente, zomer, herfst, winter – Rudolf Steiner

Reageer op dit artikel